Arkadaşlar,
Kısa süre önce aldığım Hatsan 125 .22 için, sitemizin forumunda "eğer yiv-seti iyi çıkarsa, yarı fiyatına iyi kalitede bir silah alınacağı" ndan bahsediliyordu. Bir marka veya modelin etiketini taşıyan her parçanın aynı kalitede olması elbette çok önemli. Namluların kalitesindeki bu heterojen dağılımın Hatsan'ın bir zaafı olduğunu kabul etmek lazım.
Geçen Pazar günü, yeni tüfeğim ile açık nişangah (gez ve arpacık) 45 m'den el büyüklüğünde hedefleri zorlanmadan vurabildiğimi görmüş, silahın performansından hoşnut kalmıştım. Geçen hafta, 3-9 x 40, artikeli aydınlatmalı, Çin malı bir dürbü aldım. Dün, bu set-up'ımı, dört ayrı marka ve tipteki pelletleri ve kronografımı alarak üç okçu arkadaşımla beraber Çavuşbaşı ormanlarının yolunu tuttum.
Test alanı yaklaşık 90 x 90 m boyutlarında, arkası alçak bitkilerle kapalı, bu bitki örtüsünün arkasında 200-250 m uzunluğunda bir tarla olan, atış yönünü iyi görebildiğimiz, atış yönüne doğru hafifçe yükselen, düz satıhlı bir araziydi. Dürbünü 30 m'ye sıfırladık. Bunun için önce yere yatarak (kundak altında destek olmadan), sonra yerin ıslak ve atış pozisyonunun rahatsız olması sebebiyle diz çökerek atışlar yaptık. Sıfırlamayı, elimizdeki pelletlerden en ağırı olan Diana High Power (20 grain) kullanarak yaptık. Dürbün sıfırlandıktan sonra, pelletin ne kadar düşüş yaptığı (uçuş hattının çizdiği parabolün karakteri) hakkında fikir edinmek için, değişik uzaklıklardan atışlar yaptık. Bu atışlarda daha hafif (14 grain) saçma kullandık. 200 cl'lik bir Çamlıca gazozu şişesini 82,5 m uzaklıktan, dürbün artikelinin düşey ekseninde iki çizgi aşağı düşerek, ilk atışta tuz-buz ettim. Atış ayakta ve desteksiz yapıldı. Atış mesafesi, önceden ölçülmüş 10 m'lik bir urgan parçası yardımıyla, oldukça hassas yapıldı.
Sıra kronograf ölçümlerindeydi. Dört ayrı tip pelletlerden beşer tanesi kronografın sensörleri arasından geçecek şekilde atıldı ve ölçümler not edildi. Bütün hızların fps (saniyede ayak-feet per second) biriminden ölçüldüğü test atılarndan elde ettiğimiz veriler şöyle:
Pellet Pellet ağırlığı (grain) 1. atış 2. atış 3. atış 4.atış 5. atış ortalama
Gamo Expander 14,5 grain 772 791 771 794 804 786,4
Diana High Power 20 grain 678 672 681 671 664 673,2
Gamo Rocket 14 grain 806 789 802 796 809 800,4
Gamo Pro Hunter 14,6 grain 822 821 806 819 804 814,4
Pelletlerden bazılarını kutularında ağırlıkları yazıyordu. Bunlarda firmanın verileri esas alındı. Ağırlığı belirtilmemiş pelletleri ağırlığını tespiti için, kutudan tesadüfî seçim ile alınan br kaç pellet hassas terazide tartıldı ve ortalama değer yazıldı (Gamo expander o sebeple 14,5 grain. Belki "resmi" ağırlığı 14 grain'dir).
Yine buradan öğrendiğime göre, yaylı havalı silahlarda daha istikrarlı atış performası 200-250 atıştan sonra "yayın oturması" (bunun bilimsel açıklaması nedir?) ile başlıyormuş. Testlere başladığımızda, tahminimce tüfekten tam 200 saçma atılmamıştı (150-170 adet diye tahmin edebilirim). Tüfek biraz kullanıldıktan sonra testin tekrarlanması, bu tezi destekleyecektir.
Yukarıdaki sonuçlara göre, en hızlı saçma 814,4 fps ile Gamo Hunter, en yavaşı Diana High Power (673,2 fps). Ama Diana daha ağır olduğundan, aynı ağırlık kategorisinde (14 grain) en yavaş saçma Gamo Expander (786,4 fps). Muhtemelen hedefin içinde genişleyerek yara yüzeyini arttırmaya yönelik dizaynı aerodinamik açıdan dezavantaj sağlıyor. Rahatlıkla söylenebilir ki, bu saçma 25-35 m uzaklıktan ava atmak için geliştirilmiş. Uzun mesafeli atışlarda istenen performansı göstermeyeceği açık. İlerki testlerde, ayrı kafa dizaynlarını değişik hedef medyasndaki etkisini de araştrmak yerinde olur.
Diana High Power yüksek kütlesi ile yavaş kalırken, artan kütlenin kazandırdığı momentumun hedefteki etkisi de merak ettiğim bir şey. Biliyorsunuz, kinetik enerji 1/2 mv^2 ile momentum ise m.v ile hesaplanıyor. Kaba bir hesapla, daha hafif olan Gamo Hunter'ın kinetik enerjisi Diana Hi-Power'ın biraz üstünde çıkıyor. Dediğim gibi, değişik materyaller üzerindeki etkilerini incelemek lazım.
Umarım ki, yaptığımız bu kısa deney en azından Hatsan 125 kullanıcıları için bir referans olur. Pazar günü öğleden sonra benimle hem eğlenen hem bu testi gerçekleştiren Mert Topçubaşı, Yavuz Arslan ve Mehmet Tüzün'e de teşekkürler.