Namlu agzina crown acilmasinin 3 sebebi oldugu kabul edilir !
1. ve ana sebep, muhimat namluyu terk ederken arkasindaki yuksek basincli havanin olusturdugu direncin muhimmati enaz etkileyecek sekilde dagilmasi ve mumkun olan en yuksek ucus stabilitesinin kazanilmasi.
2. ve yan sebep namlu agzinin namlu kenarindan bir miktar iceride tutularak belirli bir seviyedeki darbelere karsi agizda olusabilecek hasarlardan korunmasi ile en yuksek ucus stabilitesine negatif etkinin berteraf edilmesi.
3. ve yabana atilmayacak onemli bir sebepte, crown acilmis namlularin estetik olarak daha fazla sevilmesi !Ancak ilk 2 sebebi gerceklestiremiyen bir crown ne kadar şık olsada tatminkar olabilirmi sorusunun cevabida herzaman ''hayir'' olmustur.
Temel olarak dunyada kabul gormus 2 adet target crown modeli bulunmakta:
1.si yukarida adi gecen 11 derece(11 Degree Target Crown )sekil 1
2.si ise daha iddaali oldugu savunulan basamak crown da denilen 0 derece(Step Type Target Crown )sekil 2
[Resim Engellendi: http://s12.directupload.net/images/091008/temp/vkbujgky.jpg]
[Resim Engellendi: http://s6.directupload.net/images/091008/temp/jfuk6pbd.jpg]
11 derece target crownun ortaya cikma sebebine gelince :
Yukaridaki 3.sebebi gozardi edersek bir crowndan oncelikle basincli gaz cikisini en iyi sekilde saglamasini beklemeliyiz.
Yapilan denemeler bizi 2 ana acida birlestirmekte ama her ikiside 11 derece degil ? Peki 11 derece nereden cikmis?Namlu ic yuzeyinde yiv ve setler arasinda hepimizin bildigi gibi bir yukselti farki vardir.Diger bir degisle setlerin olusturdugu daire capiyla Yivlerin olusturdugu daire capi farklidir.,
Ne olur farkliysa ? Namlu ucunda Hangi aciyla kesim yaparsak yapalim kesim sonucu olusan setlerin uc noktasiyla yivlerin uc noktasi arasinda bir fark olusacaktir.(sekil 3)
[Resim Engellendi: http://s3.directupload.net/images/091008/temp/9ta5tnku.jpg]
Kesim acisi arttikca kesim derinligi artacak, azaldikcada kesim derinligi sifira yaklasacaktir. Kesim derinligi ne kadar artarsa yiv ve setlerin bitis noktalari arasindaki farkta o denli artar. Yani buyuk aci buyuk fark demektir.Yiv ve set bitis noktalarinin farkli olmasi, muhimmatin setleri yivlerden once terk etmesi ve basincli gaz kacisinin muhimmat daha namluyu terk etmeden(henuz yivlere basarken) baslamasina sebep olur.Bunun sakincasi ne diye sorabilirsiniz.Bunu uc acidan ele alabiliriz .
1- Setlerin ,en mukemmel namluda bile, olcusel farkliliklardan dolayi esit ve dengeli gaz kacisina izin veremedigi olcude stabilite bozulur.
2- en mukemmel crown kesimde bile yiv-set kesimleri ayni noktada bitmedigi icin dengesiz gaz kacisindan kaynakli olarak stabilite bozulur.
3-yiv ve setlerce 360 derece tum dis yuzeyden yataklanmis muhimmat, setlerden kurtuldugunda sadece yivler tarafindan yataklandiginda,yataklama yuzeyi azalir ve stabilite bozulur.
Bunlardan anlasilacagi uzere mumkun olan en dusuk kesme acisi dolayisiyla kesme derinligi uygulanmalidir.
Ancak bu aci dengeli bir dagilima izin verecek olcudede buyuk olmalidir.???
Yapilan denemeler 9 dereceden kucuk acilarda gaz dagiliminin neredeyse hic crown acilmamis namlulardaki gibi oldugunu, yani crown acisinin duzenli bir dagilim icin en az 9 derece olmasi gercegini ortaya cikartmis.
Ancak ayni denemeler acinin 13 derece uzerine ciktigindaysa yiv set bitis noktalari arasindaki olcunun kritik sevyeye geldigini stabilitenin yine kotulesmeye basladigini gostermis.
9 derecelik acinin iyibir gaz kacis stabilitesi sunmasina karsilik 13 derecelik acininda nispeten daha derin bir kesimle daha iyi bir koruma sagliyarak 2.amaca hizmet ettigi kesin.
Sonucta kritik iki uc degerin ortasinda yer alan ve hem stabil gaz kacisina hemde hatiri sayilir bir koruma derinligine sahip olan optimum bir deger yani 11 derece kabul gormus.
Sonralari akillinin biri eger amac namlu agzini korumaksa namlu disinda 2 kenarida pah kirilmis bir yukselti birakmanin yeterli olacagini ,Namlu agzinada daha yuksek bir aciyla (60 derece) cok kisa bir pah kirilirsa yeterli stabilitenin saglanmis olacagini dusunmus ve ortaya step(basamak) modeli crown cikmis.
Bu modelin uygulamasinda yapilan denemelerde etkili bir gaz kacisi icin 60 derece crown acisi ve 0.020 inch pah kirilmasinin iyi sonuc verdigi saptanmis.Maksimum deger olarakta 0.025inch-60 derece kabul edilmis.
Gelelim isin aslina ? Burada aslinda yukarida goz ardi ettigimiz 3.sebep aciga cikmis gibi gorunmekte.
Cunku yakindan inceledigimizde 60 derece 0.025 inch pah kirmanin namlu agzin da actigi derinlikle ,11 derece 11mm crownun namlu agzinda actigi derinlik neredeyse ayni.(SEKIL4)
[Resim Engellendi: http://s2.directupload.net/images/091008/temp/t2i6rykm.jpg]
Sonucta goz ardi edilmemesi gereken bir unsurda islenebilirlik olarak ele alindiginda basamak crown islenmesi daha zor ve makina parkuru gerektiren bir uygulama oldugu icin 11 derece daha yaygin hale gelmistir.
Ancak namlu et kalinliginin yeterli olmadigi namlu caplarinda yeterli namlu disi koruma alani et kalinligi ve isleme alani olmadigindan basamak crown-yeterli derinligin elde edilebilecegi isleme capi olmadigindan 11 derece crown uygulanamaz.
Boyle durumlarda kisitli alanda daha yuksek acili crown uygulamalari yapilabilir mesala 45 derece 0.5 pah kirilabilir.Kimsede yok kardesim yanlis yapmissin 11 derece olucakti diyemez.Tabiki diyebilirde siz siz olun dedirtmeyin !
Saglicakla kalin.
Akif NAZLI